Բացել լրահոսը Փակել լրահոսը
A A

ԱՐՑԱԽԻՆ ԱՋԱԿՑԵԼԸ ՄԵՐ ՊԱՐՏՔՆ Է

Քաղաքականություն

«Այբ-Ֆե» թերթի նյութերից

Միջազգային ատյաններում Արցախի հարցի քննարկումների ժամանակ վերջին շրջանում մենք պարբերաբար տանուլ ենք տալիս: Ինչ է այդ մասին մտածում ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի հանձնախմբի նախագահ ԿԻՐՈ ՄԱՆՈՅԱՆԸ:

-Այն օրվանից, երբ Ադրբեջանի համար պարզ դարձավ, որ երբ մարդիկ մոտիկից երկար ժամանակ խորքով ուսումնասիրում են Արցախի հարցը եւ ունենում են առարկայական, օբյեկտիվ մոտեցում, իրենց դիրքորոշումը ադրբեջանանպաստ չի լինելու այն ձեւով, ինչպես որ Ադրբեջանն է պատկերացնում: Խոսքը վերաբերում է կոնկրետ Քի Ուեստի բանակցություններին, որտեղ ֆիքսվում էր, որ Լեռնային Ղարաբաղը միանում էր Հայաստանի Հանրապետությանը, այդ օրվանից ադրբեջանցիները փորձեցին հարցը դուրս բերել Մինսկի խմբից եւ տեղափոխել այլ ատյաններ: Նկատի ունենալով, որ այդ այլ ատյանները անհատ խորհրդարանականներ են , որոնք որոշ չափով իրենց պետության շահը ունեն, հնարավոր եղավ, որ Ադրբեջանը որոշ չափով հաջողություններ արձանագրի եւ հարցը կարողանա այլ ատյաններում բարձրացնի:

-Օբյեկտիվության համար չարժե՞ արանագրել, որ դա ոչ միայն նրանց հաջողությունն է, այլ մեր դիվանագիտության պարտությունը. ինչո՞ւ է հայկական կողմն իր դիրքերը զիջում հարցը միջազգային ատյաններում քննարկելիս:

-Եթե կողքից նայենք, պարզ է, որ եթե մեկ կողմը ինչ-որ հաջողություններ է արձանագրում, ապա դա մյուս կողմի ձախողումներն է ենթադրում, անկախ նրանից, թե այդ ձախողումների մեջ ինչքան պատասխանատվություն ունի: Բայց կան բնագավառներ, հատկապես խորհրդարանական շրջանակները` ՆԱՏՕ-ի, ԵԽ ԽՎ-ի, եւ ԵԱՀԿ-ի որոշ չափով, որտեղ մենք ավելին անելու հնարավորթյուն ունենք, ավելի կազմակերպված ձեւով ներկայանալու կարելիությունը ունենք, ինչ- որ չենք անում: Հուսով եմ, որ այս իրավիճակը կնպաստի, որպեսզի այն շրջանակները, որոնք զբաղվում են այդ խնդրով, ավելի կազմակերպված ձեւով կարողանան հարցը ներկայացնել եւ պաշտպանել:

- Պարոն Մանոյան, նաեւ Ձեր կուսակից ընկերների շնորհիվ մենք այսօր ունենք վատ բանաձեւեր. խոսքս , ԶԼՄ-ներում հակաքարոզչության եւ թշմանամանքի սերմանման ենթատեքստում ԵԽ պատվիրակների նկատած Արմեն Ռուստամյանի այն հայտարարության մասին է, թե հայերն ու թուրքերը գենետիկորեն անհամատեղելի են: Համաձյանեք, որ սա հակաքարոզչություն է:

- Արմեն Ռուստամյանի ասածը պետք չէ կոնտեքստից դուրս դիտել. նրա ասածը վերաբերվում էր նրան, թե Ադրբեջանի կազմում Ղարաբաղը կարող է ապրել, թե՞ ոչ: Այսօր էլ կասենք, վաղն էլ կասենք, որ` ոչ: Ադրբեջանի կազմում չի կարող Ղարաբաղը ապրել: Դա չի նշանակում, որ Հայաստանում կամ Ղարաբաղում ադրբեջանցիներ չեն կարող ապրել, հակառակի մասին, դժբախտաբար, երաշխիք չունենք, որ հայերը կարող են Ադրբեջանում ապրել: Եթե նայենք վերջին 100 տարվա պատմությանը, ընդհանրապես, հայերն են, որ իրենց մեջ ավելի շատ ընդունել են ադրբեջանցիներ, կամ թուրքեր, քան հակառակը: Մեր կազմակերպության գործունեությունը ձեր նման բացասական չէի գնահատի, կարծում եմ, այնքանորվ, ինչքանով որ այդ պատվիրակություններում ընդգրկված են մեր ընկերները, եւ այնքանով, ինչքանով այդ պատվիրակությունները ակնկալվածի չափ արդյունավետ չեն աշխատում, այդքանով պատասխանատվություն կրում ենք:

- Այսօրվա զարգացումների ֆոնի վրա ինչպե՞ս եք գնահատում Վարդան Օսկանյանի հայտարարությունները, թե ասենք, Ղարաբաղի խնդրի կարգավորման գործընթացում մենք բավականին ձեռքբերումներ ունենք, թե վերջին 6 տարում ոչ մի լուրջ պետություն չի ընդունել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, եւ այս ոգով արված մյուս հայտարարությունները:

- Լրիվ համաձայն չեմ Օսկանյանի այն գնահատականին, թե ամեն ինչ փայլուն է ու վարդագույն, որովհետեւ քանի դեռ հարցը չի լուծվել՝ ոչ փայլուն է, ոչ վարդագույն: Մեկ խնդիր պարզ է. այս իշխանությունների օրոք այն շրջանակները, որոնք մոտիկից հետաքրքրվում են ու զբաղվում են այս հարցով, շատ ավելի ռեալ հասկացողություն ունեն, եւ առաջարկները շատ ավելի իրական են, սակայն Ադրբեջանը որոշ շրջանակներում հաջողում է նաեւ հարցը արծարծել շատ մակերեսորեն: Այսինքն, ԵԽ ԽՎ քաղաքական հանձնախմբի կողմից որդեգրված զեկույցը բացարձակ մակերեսային մոտեցում ունի,ավելին չէր էլ կարելի ակնկալել մարդկանցից, ում համար հարցերից մեկն է Ղարաբաղը, այն էլ զեկույցի կարգով: Այդ իմաստով, իհարկե, Ադրբեջանը հաջողություններ արձանագրել է, եւ պետք չէ, որ մենք հանգիստ նստենք ու ասենք, որ այս փաստաթղթերը ոչինչ չեն, ոչինչ չեն պարտավորեցնում եւ այլն: Որովհետեւ փաստաթղթերը վերջիվերջո թղթադրամներ են եւ ինչ-որ չափով, ինչ-որ ձեւով իրենց ազդեցությունն ունենում են հասարակական կարծիքի, քաղաքական շրջանակների վրա: Պետք չէ հանգիստ նստել: Բայց բանակցությունների պարագայում պետք է ասեմ, որ դրանք ավելի արդյունավետ եղել են վերջին 6 տարիներին, թեեւ , այս վերջին երկու տարվա ընթացքում դանդաղել են Հայաստանի, Ադրբեջանի, ԱՄՆ-ի ընտրությունների պատճառով. ակտիվացում չկա: Ընդհանրապես, միջնորդ երկրների մեջ Արցախը համար մեկ խնդիրը չէ եւ պարզ է, որ իրենք լուծումներ չեն պարտադրելու: Այսօր բանակցությունների խոչընդոտը Ադրբեջանի նախագահն է, որը ինքնահաստատման խնդիր ունի եւ փորձում է հրաժարվել այն ամենից, ինչ կար հոր ժամանակ: Հիմա պետք է հստակեցվի, շարունակվելու են բանակցությունները, թե՞ սկսզբից են սկսվելու. եթե սկզբից են սկսելու, ապա անկախ ՄԱԿ-ում բանաձեւ կանցնի, թե ոչ, համար մեկ խոսակիցը Ադրբեջանի հետ Արցախն է, իսկ եթե շարունակվելու են, տրամաբանական է, որ Հայաստանը լինի բանակցող կողմերից մեկը, որովհետեւ խոսքը Ղարաբաղը Հայաստանին միացնելու մասին է:

- Այսինքն, հարցի լուծումը տեսնում եք ո՞չ միայն ազգային ինքնորոշման իրավունքի շրջանակներում:

- Արցախի հարցը միայն ազգային ինքնորոշման իրավունքի խնդիր չէ, սա ընդունենք, բայց նաեւ այլ խնդիր կա. ինչ էլ լինի, չի կարելի թաքցնել, որ Հայաստանը Արցախին աջակցում է ամեն իմաստով: Եթե դա բերելու է նրան, որ մեզ ասելու են ագրեսոր, կասեն: Մենք պետք է բացատրենք, որ այո, մենք պարտավոր ենք օգնելու, դեռ նախորդ իշխանությունն է ասել, որ ես պաշտպանում եմ Արցախի ժողովրդին, ուրիշ հարց, որ ժողովրդին պաշտպանելը կարող է հողից դուրս լինել:

-Ղարաբաղի հարցում գործող իշխանությունը, աստված մի արասցե, եթե ձախողվի, Դաշնակցությունը պատրա՞ստ է հերթական անգամ ձախողման պատասխանատվությունը կրել:

-Չկարողանալ լուծելը չի նշանակում հակառակ ձեւով լուծել: Այսպիսի հարցեր կան աշխարհում, որ ոչ թե 15 տարում չեն լուծվել, այլ 30,40,50 տարով գոյություն ունեն: Չի կարելի ասել, որ եթե 15 տարի հարցը չի լուծվել, ուրեմն ձախողվել ենք: Կարեղ է 15 տարի եւս անցնի եւ մեր ուզած ձեւով չլուծվի, կերեւորն այն է, որ հակառակ ձեւով չլուծվի: Ես կարող եմ վստահ ասել, քանի դեռ կա մեր կուսակցությունը, հարցը հակառակ ձեւով չի լուծվի: Կարող է մեր ուզած ձեւով չլուծվի, բայց հակառակն էլ չի լինի:

Զրուցեց ԴԻԱՆԱ ՄԱՐԿՈՍՅԱՆԸ