Բացել լրահոսը Փակել լրահոսը
A A

Նոր Տարվա նախաշեմին մի դժգոհեք. քաղաքական հոգեբան Արմեն Բեջանյան

Հարցազրույց
hermine-3

2018 թվականը լի էր անսպասելի քաղաքական իրադարձություններով, այս առիթով փորձեցինք  հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Արմեն Բեջանյանի հետ զրույցում պարզել թե, որպես մասնագետ ինչպե՞ս է նա գնահատում անցնող տարին: - 2018 թվականի դեպքերը շատերի համար անսպասելի էին, այդ անսպասելիությունն էլ փոխեց ամբողջ համակարգը: Անսպասելի էր, որովհետև այնքան էր ՀՀԿ-ն հղփացել, կորցրել զգոնությունը և հաշվի չէր նստում ոչ միայն շարքային քաղաքացիների, այլև իր կուսակիցների հետ, որ թվում էր թե այս ամենին վերջ չկա: Մարդիկ փողոց դուրս եկան ոչ թե Նիկոլ Փաշինյանի համար, այլ որովհետև կորցնելու ոչինչ չունեին: Սրիկա Լենինը ճիշտ էր ասում. քանի դեռ ներքևինները կարողանում են , իսկ վերևիններն էլ կարողանում են օգտվել նրանց կարողություններից, հեղափոխություն չի լինում, բայց այն պահից, երբ ներքևիններն էլ կորցնելու բան չունեն` սկսվում է հեղափոխական իրավիճակ, ինչն էլ որ եղավ: Գնացող ուժը, ինչպես տեսանք ռևանշիստական գաղափարներով խոչընդոտ հանդիսացավ:Այս ամենը դեռ երկար է շարունակվելու և մենք դեռ երկար ժամանակ կտեսնենք ՀՀԿ ականների և «Իմ Քայլը» դաշինքի միջև ընթացող պայքարը: Ցավն այն է, որ այն ինչը նախորդ իշխանությունները չեն արել, հիմա ամբողջ մեղքը թափում են ներկա իշխանության վրա: Իրականում, ներկա իշխանությունը մինչև հիմա դեռ իշխանություն չի ունեցել, ընդամենը ունեին կառավարություն, բայց մնացած իշխանության ճյուղերը` Արդարադատությունը, Ազգային ժողովը, ԶԼՄ-ները իրենցը չէին: Ամենացավալին այն է, որ նախկին իշխանությունները մարդկանց փչացնելու մեքենա էր դարձել, ով փոքր ինչ ընդդիմություն էր լինում, կանչում էին պաշտոն, մեքենա, տուն էին տալիս, կաշառում և սսկացնում էին: - Հեղափոխությունից հետո ի՞նչն է փոխվել հասարակության գիտակցության մեջ: - Ես չէի սպասում, բայց ակնթարթային փոփոխություն եղավ ընտրությունների ժամանակ: Փաշինյանը մատնացույց արեց, որ իշխանությունը ունի քաղաքական կամք և կարող է ապահովել այն ամենով ինչը անհրաժեշտ է նորմալ հասարակություն ունենալու համար: Ես կարծում եմ, որ Փաշինյանն էլ չէր պատկերացնում թե ինչ խնդիրնների մեջ է մխրճվում: Որտեղ նայում ես խնդիր է, բայց դա հերիք չի, այդ խնդիրները շահարկվում են  և բարդվում ներկա իշխանության վրա, ինչպես օրինակ գազի սակագինը, իրենք պայմանագիրը կնքել են 5 տարով, հիմա մեղադրում են, թե գազի գները չի իջնում: Բարոյականության սահման կա, որ պետք է իրենք չանցնեն: Նախորդ իշխանությունները ունեն  գերազանցիկի ֆենոմեն, ունեն բավական լավ ինտելեկտ, գիտեն ում հետ ինչպես խոսեն, ինչպես Սևակն էր ասում. նարդի խաղալուց ում պարտվեն` ում հաղթեն: Աշոտյանն ու Շարմազանովը կոմսոմոլում թրծված մոխրագույն պիջակները հագած նշաններն էլ կպցրած գերազանցիկներ են: Շատ են գոռում թե մշակույթի նախարարությունը ինչի է փակվում, առաջինը չի փակվում, վերակազմավորվում է, և երկրորդ` Մշակույթի նախարարութոյւնը ի՞նչ է արել այս 20-25 տարվա ընթացքում: - Ի՞նչն է պատՃառը, որ մեր հասարակությունը ծայրահեղ վերաբերմունք է ցուցաբերում անհատների հանդեպ` կամ հերոսացնում է, կամ ազգի դավաճան դարձնում: - Գաղտնի չէ, որ մենք հուզական ազգ ենք և ինչ որ չափով նման երևույթ կա, բայց դա իմ կարծիքով ծայրահեղ բնույթ չի կրում: Մենք ունեցել ենք գիր, գրականություն, բայց պետականություն չենք ունեցել, ունեցել ենք հերոսներ և այդ հերոսացումն է մեզ պահել որպես ազգ: Նախկինում ցանկացած անհաջողություն վերագրել են դավաճանության, օրինակ Մխիթար Սպարապետը կարդալիս հարց է առաջանում Տեր Ավետիսը դավաճան էր, թե ուզում էր ազգը փրկել: Երբեմն պատմիչները մեր պարտությունները վերագրում էին դավաճանության: Ես համաձայն չեմ, որ մեր ազգի մեջ դավաճանությունը շատ է: - Հասարակության ներգրավվածությունը շա՞տ չէ քաղաքական  կյանքին: - Այո շատ է, զարգացած երկրներում, որտեղ մարդիկ ապրում են արժանապատիվ,  շատերը չեն էլ հետաքրքրվում ով է վարչապետը, նախարարը և այլն: Իսկ այստեղ բոլորը ներգրավված են քաղաքականության մեջ, մարդիկ իրենց մասնագիտական գործում կայացած չեն, դրա համար էլ քաղաքականությունից հեռու մարդն էլ իրեն քաղաքագետ է համարում: - Որպես քաղաքացի ի՞նչ ակնկալիք ունեք նոր իշխանությունից: - Ակնկալում եմ, որ հնարավորինս  կարճ ժամանակահատվածում կվերականգնվի արդարությունը, անձը որպես բարձրագույն սուբյեկտ կդիտվի, ակնկալում եմ բյուջեի արդար բաշխում և հուսով եմ, որ գոնե մասնագիտական ոլորտներում առաջնային դերը կտրվի մասնագետներին: - Չե՞ք կարծում, որ երբեմն մենք ղեկավարոթյունից պահանջում ենք օրինապահություն, բայց մենք մեր աշխատավայրում, առօրյայում օրենքին չենք հետևում: - Հոգեբանության մեջ այսպիսի դրույթ կա, երբ խնդիր է առաջանում, մեր ծանոթի բարեկամի հետ մենք սկսում ենք պատասխանատվությունը դնել այդ ընկերոջ վրա, բայց երբ մենք ենք հայտնվում խնդրահարույց իրավիճակում, մենք պատասխանատվությունը դնում ենք իրավիճակի վրա: Դասավանդում եմ տարբեր համալսարաններուում, դասախոսներին տրամադրում եմ ներկա բացակաների թերթիկը, որպեսզի իրենց անվան դիմաց  ներկա դնեն և որերորդ անգամն է նրանք, որ քննադատում էին Աժ-ի կոճակ սեղմողներին, հենց իրենք են ներկա գրանցում նաև նրանց, ովքեր բացակա են: Բարոյական չի մեղադրել ուրիշին, երբ դու նույնն ես անում: - Վարչապետ համոզմամբ ժողովուրդը գերագույն իշխանություն է, նա պետք է որոշում կայացնի քաղաքական կարևոր հարցերում: Միանշանակ կարո՞ղ ենք այս մոտեցմամբ առաջնորդվել: - Ժողովրդի կամքը ձևավորող անհատներն են, որ ձևավորում են իշխանություն և ոչ ստանդարտ որոշումներ կայացնելով, ապահովում առաջընթաց: Հաղորդումները դիտելուց երբեմն տեսնում եմ, թե ինչպես է նախկին հեղափոխականը մի քանի ամիսների ընթացքում տրանսվորմացվում կոնֆորմիստ չինովնիկի: Սա շատ ցավալի է, բայց այս երևույթի վրա  Փաշինյանը ուշադրություն պետք է դարձնի: Ցավոք շատ չեն մարդիկ, ովքեր անշահախնդիր և  անկեղծորեն աշխատում են և ընդունում են  իրենց սխալները և փորձում են փոխվել: - Ի՞նչ եք կարծում  հասարակությունը  հանդուրժող է իշխանության սխալների հանդեպ: - Եթե իշխանությունը անկեղծ լինի ժողովրդի հետ և ներկայացնի իր սխալները, հասարակությունը կհանդուրժի և սատար կկանգնի նրանց: Ոչ թե վարվի նախկին իշխանության նման, որ ասում էին` ինչ անում ենք ճիշտ ենք անում: Նիկոլ Փաշինյանը անկեղծությունը ընդունում է, որպես քաղաքական կատեգորիա, չնայած որ ընդդիմախոսները ասում են անկեղծությունը քաղաքական կատեգորիա չի: Սակայն ժողովուրդը զգում է ով է անկեղծ և ով ոչ: - Գնահատելով ներկա քաղաքական վիճակը, ի՞նչ զարգացումներ կարող են տեղի ունենալ 2019 թվականին: - Ես անուղղելի լավատես եմ, հուսով եմ որ Արցախում չեն առաջանա նոր խնդիրներ, հույսով եմ, որ նոր իշխանությունը չի խորշի խորհրդակցել նախկին մասնագետների հետ: Ճիշտ կլինի ստեղծել անալիտիկ կենտրոն, որտեղ ներգրավված կլինեն տարբեր մասնագիտությունների տեր անձիք: Երկրի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող որոշումներ կայացվեն այդ խորհրդով, այս դեպքում սխալները կլինեն անհամեմատ քիչ: Ինչ վերաբերվում է հանրային խորհրդին, հանրային խորհուրդ թող լինի հանրային կարծիք ձևավորելու համար, բայց ոչ որոշում կայացնող: Նոր տարվա նախաշեմին շնորհավորելով բոլորի ամանորը հորդորում, խնդրում, աղաչում եմ մեր ժողովրդին չբողոքել: Բողոքելու փոխարեն գոնե առաջարկություն անել և թող այս նոր տարում դատարկ բողոքներ չհնչեն: